Merkezi yönetim, yerel yönetimlerin mali yapısını disiplin altına almak ve kamu kaynaklarının kullanımını yeniden düzenlemek amacıyla kapsamlı bir yasal düzenleme hazırlıyor. Yılbaşından sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine gelmesi beklenen kanun teklifi, belediyelerin hem mali hem de idari yetkilerinde önemli değişiklikler öngörüyor.
Hazırlanan düzenleme ile belediyelerin gelir ve giderleri daha sıkı denetime tabi tutulacak, hizmet öncelikleri net kurallarla belirlenecek. Özellikle temel belediye hizmetleri dışındaki harcamalar için yeni sınırlamalar getirilmesi planlanıyor.
Harcamalara Öncelik Kriteri Geliyor
Teklife göre; su, ulaşım, çöp toplama, kanalizasyon ve arıtma gibi zorunlu hizmetler için ayrılan bütçelerin farklı alanlara kaydırılmasının önüne geçilecek. Kültürel etkinlikler, konser organizasyonları ve benzeri faaliyetler, ancak temel hizmetler aksatılmadığı takdirde yapılabilecek. Bu kapsamda belediyelerin harcama kalemleri, oluşturulacak özel bir denetim mekanizması tarafından izlenecek.
Yetki Aşımı ve İl Dışı Hizmetlere Sınır
Yeni düzenleme, belediyelerin görev alanlarını da netleştirmeyi amaçlıyor. Belediyelerin kendi idari sınırları dışında faaliyet yürütmesi veya merkezi idarenin yetki alanına giren konularda proje üretmesi sınırlandırılacak. İl dışındaki hizmet ve yatırımlar, mevzuata aykırılık gerekçesiyle denetim kapsamına alınacak.
Mali Disiplini Bozan Belediyelere Yaptırım
Bu kapsamda bazı belediyelerin yetkilerinin kısıtlanması ve bütçe yönetimlerinin merkezi denetim altına alınması seçenekler arasında yer alıyor. Turistik bölgelerde bulunan ve yaz aylarında nüfusu katlanan belediyeler için ise mevsimsel bütçe ve hizmet planlaması zorunlu hale getirilecek.
İmar ve İdari Denetim Güçlendirilecek
Kanun teklifinde imar mevzuatına aykırı uygulamalara karşı ağır yaptırımlar öngörülüyor. Ayrıca vali ve kaymakamların yerel yönetimler üzerindeki denetim ve koordinasyon rolünün güçlendirilmesi hedefleniyor.
“Yerindelik Denetimi” Tartışması Yeniden Gündemde
Düzenlemenin en çok tartışma yaratması beklenen başlığı ise “yerindelik denetimi” olacak. Anayasa’ya göre belediyeler, yerel ve ortak ihtiyaçları karşılamakla yükümlü. Daha önce Anayasa Mahkemesi, merkezi idarenin belediyeler üzerinde yerindelik denetimi yapamayacağına hükmetmişti. Yeni düzenlemenin bu sınırları ne ölçüde etkileyeceği ise hukuk çevrelerinde yakından izleniyor.
Diplomat Pasaportlar da Masada
Teklif kapsamında, büyükşehir belediye başkanlarına verilen diplomatik pasaportlar da tartışma konusu oldu. Bu uygulamanın dış politika alanına girdiği ve yeniden değerlendirilmesi gerektiği görüşü kulislerde dile getiriliyor.
