Küçükbaş hayvancılıkta hedeflediğimiz verimi alabilmemiz ve karlı bir üretim yapabilmemiz için bakım ve beslemenin yanında onları uygun ortamlarda barındırmamıza da bağlıdır. Bu nedenle de iyi bir koyun ve keçi barınağının nasıl olması gerektiğini bilmemiz gerekir. Şartlara uygun olmayan, rutubetli, havasız, sıkışık barınaklar hayvanların hastalanmasına ve verim düşüklüğüne neden olurlar.
Hayvanların ırkı, yetiştirme yönü, bölgenin iklim şartları göz önünde bulundurularak sürü için en uygun barınak yapılmalıdır. Koyunlar sahip oldukları yapağı örtüsü nedeniyle, dış etkenlere sığırlara göre daha dayanıklı olurlar. Bu nedenle koyun barınaklarını pek pahalı olmayan basit düzenlemeler biçiminde yapmak daha ekonomik olur.
Barınakları planlarken hem soğuktan, hem de sıcaktan korunma esası üzerinde durulmalı ve rutubeti yüksek olmayan bir ağıl içi ortam oluşturmaya çalışılmalıdır. Ülkemizin büyük bir kesiminde kapalı ağıl tipi yerine, açık ağıl tipi uygulanabilir. Açık ağıl tipi ,iklim koşullarına da bağlı olarak yan duvarlardan bir ya da bir kaçı kısmen ya da tamamen açık biçimde yapılabilir.
Her tip koyunculuk ve her bölge için uygun olacak standart bir ağıl tipi düşünülemez, fakat belirli esaslarda bir benzerlik olabilir. Koyunculuk yapılacak bölgenin iklimi ağıl yapımında en çok göz önünde bulundurulması gereken noktadır. Koyunlar yapağıları sayesinde soğuktan kolay kolay etkilenmezler. Aksine yüksek sıcaklıktan olumsuz yönde etkilenirler.İyi bir barınak işçilikten de büyük tasarruf demektir.
AĞIL TEMİZLİĞİ VE DEZENFEKTAN NASIL YAPILMALIDIR
Hastalık ve zararlılardan koruma için yapılacak etkinliklerden birisi, koyunların zamanlarının bir kısmını geçirdikleri ağılın temizliği ve dezenfeksiyonudur. Hastalık yapıcı etmenler, gübre ve idrarla kirlenen ağıl tabanında ürerler. Bu nedenle mümkünse, idrar kanallarla akıtılmalı, ağıl tabanı eğimli yapılmalı ve gübre temizliği sık yapılmalıdır. Yataklık kullanılıyor ise yaz giriş ve çıkışında kirlenen yataklıklar dışarı atılmalıdır. Ağılın duvarı, tabanı ve tavanı kireçlenmelidir. Ağaç aksamları (yemlikler, bölmeler gibi) kreozatlanmalı, metal aksamlar boyanmalı ve dezenfekte edilmelidir.Ağılın giriş ve çıkış kapıları aynı olmalı, özellikle mera dönüşü giriş yerlerinde yüzlek ya da ayak banyoluğu bulunmalıdır.Mümkünse insanların, ağıla giriş kısmında kireçli ya da dezenfektanlı paspaslar konmalıdır.Kapalı ağıllarda karasinek ve benzeri zararlıların ağıla girmesini önlemek için pencere ve kapılar tellenmelidir. Kapı ve pencerelerin mavi renge boyanması yararlıdır. Sinekler mavi renkten hoşlanmazlar ve kaçarlar.Gübrelikler ağıllardan uzak olmalı, sinek ve benzeri zararlıların ürememesi için sık ilaçlama yapılmalıdır.
AĞIL TEMİZLİĞİNE DİKKAT EDİLMEZSE NELER OLUR?
Ağıl temizliğine dikkat edilmediği ya da ihmal edildiği zaman hem maddi hem de manevi çok büyük kayıplara neden olmaktadır.En önemli sıkıntılardan biri de, hayvan hastalıkları olacaktır.
1.Asalak hastalıkları: Koyunlarda da diğer çiftlik hayvanlarında olduğu üzere asalaklar, hayvanların verimlerini düşürür ve hastalık etmenlerini taşırlar.
-Helmint hastalıkları: Kelebek hastalığı, Kum kelebeği hastalığı, Mide-bağırsak kıl kurdu hastalığı, Delibaş hastalığı, Bağırsak şeritleri ve akciğer kıl kurdu hastalıklarıdır.
-Protozoon hastalıkları: Ağrıma (koyun sıtması), Beyaz ağrıma, Anaplazmoz ve kanlı ishal gibi hastalıklardır.
-Arthropoda hastalıkları: Bunlar deri hastalıkları meydana getirmektedir.Hayvanların besin maddelerini paylaşarak, toksitoza neden olmakta, felç yapmakta ve çeşitli hastalık etkenlerini, malaria piroplasmoz gibi protozoonlarını nakletmektedir.Ayrıca virütik ve bakteriyel kökenli hastalıkların etkenlerini de taşımaktadır.
Arthropodalar arasında çeşitli uyuz böceklerini, keneleri, kan emen sinekleri, bit, pire ve tahtakurularını sayabiliriz.
2.Salgın hastalıklar: Koyunlarda görülen salgın hastalıkların etmenleri, virüs ve bakterilerdir.
-Virüs kökenli koyun hastalıkları: Koyun çiçek hastalığı,Şap (tabak) hastalığı, Mavi dil hastalığı, Vibriosis (Bulaşıcı yavru atma) hastalığı, Ektima hastalığı, Pieten (Tırnak arası) Hastalığıdır.
3.Bakteri kökenli hastalıkları:Enterotoksemi (Çelertme, ot, yaprak, yumuşak böbrek, barsak zehirlenmesi) hastalığı, Hepatit nekrozan (Bulaşıcı karaciğer, kara hastalık), Şarbon (Antraks, dalak, kasap çıbanı, karaçıban) hastalığı, Salgın süt kesen (Agalaksi) hastalığı, Bulaşıcı yavru atma (Malta humması, Brusella melitensis) hastalığı, Basilli kan işeme (Basiller Hemoglobinüri) hastalığıdır.
Ağıldaki yarayışsız ve pis ortamdan kaynaklı oluşan ya da hastalık oluşumuna zemin hazırlayan bu ortam, hayvanların ciddi anlamda veriminin düşmesine hatta ölümlerine sebebiyet veren hastalılardır.Ciddi kayıplar yaşamamak için hijyene önem vermeli ve bu konuda hassasiyet gösterilmelidir.
